در دنیای پرتنش امروز، درک خستگی ذهنی بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. مواجهه مداوم با چالش‌هایی نظیر بحران‌های زیست‌محیطی، فشارهای اقتصادی، و بمباران بی‌وقفه اطلاعاتی از طریق رسانه‌های اجتماعی، ذهن انسان را در معرض فرسودگی قرار می‌دهد. این نوع از خستگی که با استرس مزمن و تفکر بیش‌ازحد همراه است، اگر به‌درستی شناخته و مدیریت نشود، می‌تواند عملکرد فرد را مختل کند و زمینه‌ساز مشکلات جدی روانی و جسمی شود. بنابراین، مقابله با استرس و شناخت علائم و ریشه‌های خستگی ذهنی، گامی ضروری برای حفظ سلامت روان و ارتقای کیفیت زندگی است.
کلر مشتاق است آگاهی درباره مسائل مرتبط با سلامت روان را افزایش دهد و به افرادی که این مسائل را تجربه می‌کنند کمک کند تا احساس تنهایی نکنند.
امروزه، بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم که به سلامت روان توجه کنیم. تغییرات اقلیمی، افزایش سرسام‌آور هزینه‌های مسکن، خطر همیشگی کووید-۱۹، فساد سیاسی و تهدیدهای جنگی… تعداد کمی از افراد هستند که حداقل یکی از این موارد را استرس‌زا نمی‌دانند. با اینکه رسانه‌های اجتماعی ما را در جریان رویدادها قرار می‌دهند، اما دسترسی بی‌وقفه به اخبار ۲۴ ساعته، همیشه موجب آرامش و اطمینان خاطر نمی‌شود.
مطالعه‌ای جدید که در مجله Current Biology منتشر شده، نشان داده است که فکر کردن بیش از حد به این مسائل، می‌تواند خستگی ما را بیشتر کرده و سرعت بروز فرسودگی ذهنی را افزایش دهد.
آنتونیوس ویلر، نویسنده اصلی این پژوهش از بیمارستان دانشگاهی پیتیه-سالپتریه در پاریس می‌گوید:
«هیچ‌کس دقیق نمی‌داند خستگی ذهنی چیست، چطور ایجاد می‌شود و چرا آن را احساس می‌کنیم. با وجود بیش از یک قرن پژوهش علمی، این موضوع همچنان یک راز باقی مانده است.»
در حالی که ماشین‌ها قادرند بدون خستگی وظایف شناختی را انجام دهند، مغز انسان این‌گونه نیست. ویلر و تیمش قصد داشتند دلیل این تفاوت را بفهمند. او می‌گوید:
«خستگی ذهنی تأثیرات مهمی دارد: از تصمیم‌گیری‌های اقتصادی گرفته تا مدیریت محیط‌های کاری، آموزش در مدارس و حتی درمان‌های بالینی.»
نگاهی دقیق‌تر به تحقیق
زمانی که فعالیت‌های شناختی سنگین برای ساعت‌های طولانی ادامه می‌یابد، برخی مواد جانبی بالقوه سمی در ناحیه‌ای از مغز به نام قشر پیش‌پیشانی انباشته می‌شوند.
ویلر توضیح می‌دهد:
«این خستگی، نحوه تصمیم‌گیری فرد را تغییر می‌دهد و باعث می‌شود به‌سمت انتخاب‌هایی برود که کم‌هزینه‌تر هستند؛ یعنی نیاز به تلاش یا انتظار کمتری دارند.»
او تأکید می‌کند که منظورشان از خستگی ذهنی، صرفاً خواب‌آلودگی نیست، بلکه نوعی فرسودگی روانی است.
ویلر و تیمش با استفاده از تکنیکی نوین به نام طیف‌سنجی تشدید مغناطیسی، موفق شدند تجمع ماده‌ای به نام گلوتامات را در سیناپس‌های مغزی اندازه‌گیری کنند. او می‌گوید:
«این روش به‌ویژه به ما نشان داد که گلوتامات در فضای خارج سلولی (بین نورون‌ها) بیشتر از درون سلول‌ها جمع می‌شود.»
خستگی ذهنی: توهم یا هشدار واقعی؟
محققان امیدوارند نتایج این پژوهش به درک بهتر مفهوم خستگی ذهنی کمک کند. ویلر توضیح می‌دهد:
«نظریه‌های رایج می‌گویند که خستگی ذهنی نوعی توهم است که مغز برای توقف فعالیت ایجاد می‌کند، اما یافته‌های ما نشان می‌دهد که کار شناختی منجر به تغییر واقعی در عملکرد مغز می‌شود؛ بنابراین، خستگی نوعی هشدار طبیعی برای حفظ سلامت عملکرد مغز است.»
فرسودگی ذهنی چیست؟
این یافته‌ها به ما کمک می‌کند بفهمیم چرا تفکر بیش‌ازحد خسته‌کننده است. با این حال، شناخت شکل‌های مختلف فرسودگی ذهنی نیز ضروری است.
افرادی که برای مدت طولانی تحت استرس هستند، ممکن است دچار احساس غرق شدن، خالی شدن از انرژی و فروپاشی روحی یا جسمی شوند. این حالت اغلب با عنوان فرسودگی شغلی شناخته می‌شود.
دکتر خان توضیح می‌دهد:
«خواب کافی نقش زیادی در کاهش خستگی ذهنی، بازیابی انرژی بدن و پیشگیری از شدت گرفتن فرسودگی دارد.»
او می‌افزاید:
«افرادی که دچار فرسودگی شغلی هستند، اغلب احساس می‌کنند از لحاظ احساسی دیگر توان مقابله با مشکلات را ندارند. آن‌ها از نظر جسمی و روانی تحلیل می‌روند، بی‌حوصله می‌شوند، گوشه‌گیر می‌شوند و ممکن است شکایات جسمی مانند درد عضلانی، مشکلات گوارشی یا سردرد داشته باشند. تمرکز، انجام کارهای ساده و مدیریت وظایف روزمره نیز برای آن‌ها دشوار می‌شود.»
اگر فرسودگی شغلی کنترل نشود، می‌تواند به افسردگی تبدیل شود.
چطور می‌توان از خستگی ذهنی پیشگیری کرد؟
خستگی ذهنی معمولاً به‌آرامی و در طول زمان ایجاد می‌شود. استرس مزمن، حتی اگر خفیف باشد، می‌تواند در بلندمدت آسیب‌زا باشد.
دکتر خان هشدار می‌دهد:
«استرس کنترل‌نشده می‌تواند پیامدهای بسیار جدی داشته باشد.»
راهکارهایی که او پیشنهاد می‌دهد:
-
خواب کافی و با کیفیت
-
استراحت‌های منظم در طول روز
-
اختصاص زمان برای یوگا، مدیتیشن یا فعالیت‌های آرامش‌بخش
-
تغذیه سالم و ورزش منظم
-
شناسایی منبع اصلی استرس و کاهش آن (مثلاً گرفتن مرخصی از کار در صورت فشار زیاد)
در نهایت، اگر احساس می‌کنید علائم جدی‌تری مثل افسردگی، اضطراب، انزوا، ناامیدی، یا افکار آسیب به خود را تجربه می‌کنید، حتماً از دوستان، خانواده یا متخصصان کمک بگیرید.
ترجمه توسط مهرنوش حاجیان
یک پاسخ
سلام، این یک دیدگاه است.
برای شروع مدیریت، ویرایش و پاک کردن دیدگاه‌ها، لطفا بخش دیدگاه‌ها در پیشخوان را ببینید.
تصاویر نویسندگان دیدگاه از Gravatar گرفته می‌شود.